कश्यासाठी वाचनासाठी

 

कालचीच गोष्ट आहे, मी सहजच टीव्हीवर सर्फिंग करत असताना लोकसभा टीव्ही या वाहिनीवर एक साहित्यिकांच्या मुलाखतीचा कार्यक्रम दिसला , अन मनात विचार आला, टीव्हीसारख्या ताकदवान माध्यमांचा साहित्यप्रसार अश्या गोष्टीसाठी वापर फक्त सरकारी मालकीच्या वाहिन्यांनीच का करावा ? नाही म्हणायला  नेटवर्क 18लोकमत या वाहिनीवर सुमारे पाच वर्षांपूर्वी दर रविवारी साहित्यीकांचा मुलाखतीचा कार्यक्रम लागत असे . (त्यावेळी या वाहिनीचे नाव आय बी एन लोकमत होते ) मात्र सध्या तो कार्यक्रम बंद आहे   त्यामुळे माझ्या

माहितीत लोकसभा टीव्हीवरील सदर कार्यक्रम वगळता , पुस्तके आणि साहित्यिकांचा बाबत दुसरा कार्यक्रम नाही . जर असेल तो या पोस्टच्या खाली सांगावा ?  त्याचप्रमाणे डीडी नॅशनलवर 'किताबनामा हा कार्यक्रम प्रकशित होत असे मात्र ते देखील सरकारी मालकीचेच ठरते ना  .

                                     विविध वृत्तपत्रातून आणि काही  नियतकालिकांमधून  नवीन प्रसिद्ध झालेल्या पुस्तकांची माहिती येते .मराठीतील तुरळक अशी फक्त याचसाठी प्रकाशित होणारी काही नियतकालिके मला माहिती आहेत . आणि अशी नियतकालिके मला नाशिकमध्ये द दिसत नाही . पुण्यामध्ये काही प्रमाणात

दिसतात . मात्र प्रिंट माध्यमांपेक्षा अधिक बलशाली असणाऱ्या  इलेट्रीक चॅनेलवर मात्र या बाबाबत अनास्थाच जास्त दिसतेय . कोणतेही माध्यम हे आर्थिक बाजूच्या विचार करूनच चालवले जात असले तरी कोणत्याही टीव्ही चॅनेलला यात रस वाटू नये ? हे आपले दुर्दैव नाही का ?

                 नाही म्हणायला चित्र फारच वाईट नाही , फेसबुक , व्हाट्सअप आधी समाजमाध्यांव्दारे पुस्तकांबाबत चर्चा केली जाते . स्टोरी टेल , प्रतिलिपी सारखी अँप यासाठी आहेत .  मात्र याला काही प्रमाणात मर्यादा आहेत . इलेट्रीक वाहिन्यांसारखी याला सहजता नाही . त्यामुळे या सर्व माध्यमांमुळे जरी काही प्रमाणात पुस्तकांचा परिचय होत असला तरी  इलेट्रीक वाहिन्यांचे  अपयश लपत नाही . काही म्हणतील

सरकारी वाहिन्यांवरील का होईना पुस्तकाविषयी कार्यक्रम आहेना ? मला  त्यांना विचारायचे आहे ? या सरकारी चॅनेलची दर्शक संख्या किती ? किती जण त्या वाहिन्या बघतात .? मराठी दिन, जागतिक पुस्तक दिन अश्या

मोजक्या दिवशी पुस्तकांविषयी न बोलता , जर इलेट्रीक चॅनेलवर कायस्वरूपी पुस्तकाविषयी कार्यक्रम झाल्यास सोन्याहून पिवळे ठरेल हेच खरे ! ते करण्याची सुबुद्धी लवकरात लवकर इलेट्रीक माध्यांना  येवो अशी सदिच्छा व्यक्त करून सध्या पुरते थांबतो , नमस्कार .

ओळख एका वन कथा संग्रहाची

   मारुती चितमपल्ली....... पेशाने वनखात्यात वरिष्ठ पदावर कार्यरत असणारे मराठीतील नामवंत साहित्यिक . अखिल भारतीय साहित्य संमेलनाचे माजी संमेलनाध्याक्ष . जंगले आणि त्यातील समाजजवीन तसेच  प्राणीजीवनावर आधारित साहित्य जगविख्यात आहेत . त्यांच्या \प्रसिद्ध असणाऱ्या साहित्यामध्ये "केशराचा पाऊस " या कथासंग्रहाचा बराच वरचा क्रमांक लागतो . सध्याच्या लोकडाऊनच्या काळात मी ते पुस्तक   नुकतेच वाचले .

            पुस्तकात त्यांच्या नोकरीच्या कार्यकाळाळतील आठवणी कथारूपाने सांगण्यात आलेल्या आहेत . पुस्तकात 16कथा असून पहिल्या दोन कथांमध्ये अनेक प्रकरणे आहेत .  पुस्तकाची भाषा संवादी असल्याने पुस्तक जरी माहितीविषयी असले तरी पुस्तक वाचणे कंटाळवाणे न होता ज्याला  ज्ञानवर्धक (  INFOTAINMENT ) म्हणता येईल असे झाले आहे .सदर पुस्तकामध्ये त्यांनी स्वतःचा उल्लेख माधव असा केला असून . या कथासंग्रहातील कथांमध्ये सुरवातीच्या 9 कथांमध्ये नायका बरोबर त्याची नायिका "सुमित्रा  यांच्या भावविश्वाचा आधार घेत लेखक मेळघाटातील वनांची तेथील प्राण्यांची वैशिष्ट्ये अलगदपणे उलगडली आहेत , ज्यामध्ये अस्वलाशी कसे वागावे ? मेळघाटातील आदिवासी जनतेचे

जीवन कॊणत्या प्रकारचे आहे ? तेथील वनस्पती जीवन कोणत्या प्रकारचे आहे ? भारतातील वन खात्यातील अधिकाऱ्यांचे जीवन कसे असते ?जंगलात कसे वागावे ? जर जंगलात काही अडचण आल्यास त्यास कोणत्या प्रकारे तोंड देता येऊ शकते ?  आदी मुद्यांशी आपली ओळख होते   पुस्तकाच्या 10ते 16 क्रमांकाच्या कथा या कोणत्याही एका नायका अथवा नायिका भोवती गुंफलेल्या नाहीत . या कथांमध्ये प्रत्येक कथाच नायक वेगळा आहे . काही कथांमध्ये तर नायिकेचा उल्लेख देखील करण्यात  आलेला नाहीये . पहिल्या भागाच्या तुलनेत या भागातील कथा काहिस्या कंटाळवाण्या वाटतात . मात्र पहिल्यादाच सांगितल्याप्रमाणे संबंध पुस्तकातील भाषा संवादी असल्याने पुस्तकाची रंजकता कमी होत नाही . या कथांमध्ये मेळघाट परिसरातील आदिवासींच्या खाद्य संस्कृती , तसेच वनाधिकाऱ्याचे कार्य अधिक पहिल्या भागापेक्षा  विस्तुतपणे सांगितले आहे . तसेच मेळघाटच्या आदिवासी भागातील विविध लोककथा , समजुतीवर भाष्य करण्यात आले आहे .  दोनशे पानाच्या या पुस्तकात असणाऱ्या सर्वच कथा या ज्ञान देणाऱ्या आहेत . काही कथांमध्ये विविध तत्वज्ञानाची चर्चा देखील करण्यात आली आहे . एकंदरीत सदर पुस्तक किमान एकदा तरी वाचावे या सदरामध्ये मोडणारे आहे . तर मग वाचताय ना हे पुस्तक मिळवून