मानवी जीवनावर मोठ्या प्रमाणात परिणाम करणाऱ्या नॅनो टेक्नॉलॉजीची साविस्तर माहिती देणारे पुस्तक, 'नॅनोदय'

       

 आपल्या सर्वांचेच आयुष्य गेल्या काही वर्षात मोठ्या प्रमाणात बदलले आहेत १९९० ते २००० या दहा वर्षाच्या  आसपास जन्मलेल्या माझ्यासारख्याव्यक्तींचे  आयुष्य त्यांच्या पालकांपेक्षा पुर्णतः वेगळे ठरले  या बदलला या काळात अत्यंत झपाट्याने  झालेली  तंत्रज्ञनातील प्रगती असे ठराविक साच्याचे उत्तर देता येते असले तरी अधिक सविस्तरपणे आणि बिनचूकपाने उत्तर देयचे झाल्यास या मागे या मागे  नॅनो टेक्नॉलॉजी आणि आता आपल्या जीवनाच्या अविभाज्य भाग होऊ घातलेली कृत्रिम बुद्धिमत्ता (आर्टिफिशियल इंटेलिजिनयस ) यामुळे आपले जीवन मागच्या पिढीच्या तुलनेत खूप मोठ्या प्रमाणात बदलले आहे हे नाकारून चालणार नाही .तंत्रज्ञानातील प्रगतीपेक्षा नॅनो टेक्नॉलॉजी  आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता(आर्टिफिशियल इंटेलिजिनयस )  या डाँग गोष्टीमुळे आपले जीवन मोठ्या प्रमाणात बदलले आहे त्यातील कृत्रिम बुद्धिमत्ता (आर्टिफिशियल इंटेलिजिनयस ) हे क्षेत्र अजूनही बाल्यावस्थेत आहे असे म्हण्टले तरी चालू शकते कृत्रिम बुद्धिमत्ता (आर्टिफिशियल इंटेलिजिनयस ) यामध्ये  भविष्यातअजून मोठ्या प्रमाणात प्रगती होऊन  आपण सध्या कल्पनाही करू शकणार नाही इतक्या मोठ्या प्रमाणात बदल घडतील हे नक्की तर नॅनो टेक्नॉलॉजी  हे क्षेत्र पूर्वीच्या तुलनेत मोठ्या प्रमाणात स्थिरावले आहे.आज  नॅनो टेक्नॉलॉजीची या क्षेत्रात देखील मोठ्या प्रमाणात संशोधन होत असले तरी त्याचे आकर्षण काहीसे कमी झाले आहे मात्र गेल्या काही वर्षात मानवी राहणीमानात काय बदल झाला हे अभ्यासण्यासाठी नॅनो टेक्नॉलॉजीची मुळातून माहिती  आहे. आणि आपली ही  गरज पूर्ण होते ती, राजहंस प्रकाशनातर्फे प्रकाशित  'नॅनोदय' या पुस्तकामुळे.  अच्युत गोडबोले यांनी डॉ. माधवी सरदेसाई यांची मदत घेऊन लिहलेले हे पुस्तक मी नुकतेच वाचले 

            'नॅनोदय'या पुस्तकामुळे आपणस आपणास  नॅनो टेक्नॉलॉजीचा इतिहास, त्यामागची तांत्रिक माहिती, आणि तिचा वापर कोणकोणत्या क्षेत्रात कोणत्या प्रकारे होत आहे आणि शास्त्रज्ञांच्या मते हे तंत्रज्ञान अजून कोणत्या प्रकारे वापरता येऊ शकते याविषयी रंजक माहिती मिळते अच्युत गोडबोले यांच्या अन्य माहितीविषयक पुस्तकात  असते त्याप्रमाणे या पुस्तकात देखील इंग्रजी संकल्पनाच वापरलेल्या आहेत अन्य शास्त्राविषयक

पुस्तकात जसे संकल्पना मराठीत स्पष्ट करताना संकल्पनांचे ओढून ताणून संस्कृतचा आधार घेत मराठीकरण केले असते त्याचा मागसुस देखील या पुस्तकात नाही व्यवहारात वापरण्यात येणारया इंग्रजी संकल्पनाच या मराठी भाषेतील पुस्तकात वापरल्या आहेत त्यामुळे पुस्तक सहजतेने समजते 

            सुमारे २७५ पानाच्या या पुस्तकात १५ प्रकरणाद्वारे नॅनो टेक्नॉलॉजी ही संकप्लना समजवून सांगताना लेखनाने या विकास केमिस्ट्री, फिजिक्स, बायोलॉजी , या क्षेत्रात कोणत्या प्रकारे होते हे स्पष्ट केलेलं आहे फिजिक्स आणि केमिस्ट्री या विज्ञानाच्या शाखेत नॅनो टेक्नॉलॉजी चा वापर कसा होतॊ हे सांगतान लेखकाने अणूची अंतर्गत  रचना, रेणूची अंतर्गत रचना, एखाद्या पदार्थातील अणूचे परस्परांमध्ये  असणारी  विविध बले आकर्षण तसेच क्वाटम मॅकेनझीम . या संकल्पना सविस्तरपणे स्पष्टतसे केल्या आहेत तसेच या संकल्पना आणि नॅनो टेक्नॉलॉजी याच्याही सहसंबंध सविस्तरपणे उलगडून सांगितला आहे . बायोलॉजी विषयी सांगताना त्यांनी सूक्ष्मजीवांच्या मानवी आयुष्यात असणारे महतव आणि त्यामुळे  होणारे नुकसान  नॅनो टेक्नॉलॉजीकसे टाळता येईल   तसेच क्लोन तंत्रज्ञानाचे फायदे तोटे आणि त्याच्या  नॅनो टेक्नॉलॉजीशी असणारा सहसंबंध  शस्त्रकियेमध्ये होणारे चांगले बदल ,शेतीत कोणत्या प्रकारे चांगली पिके घेता येतील या विषयी सांगितले आहे  नॅनो टेक्नॉलॉजीमुळे होणाऱ्या बदलात अच्युत गोडबोले यांनी औद्योगिक उत्पादनात काय बदल

होतील यावर प्रकाश टाकताना रोबोनॅनोटिक्स  ही संकल्पना पुस्तकाची सुमारे १० पाने खर्च करून सविस्तर सांगितली आहे   नॅनो टेक्नॉलॉजीमुले माहिती आणि दूरसंचार क्षेत्र पूर्णतः बदलून जाईल  देखील शकणार नाही असे बदल या क्षेत्रात होतील असे अच्युत  या पुस्तकात  सांगितले आहे त्यासाठी पुस्तकातील २० पाने खर्च करण्यात आलेली आहे पुस्तकातील सुरवातीचा एक त्रितीयांश भाग अर्थात ८० पाने लेखकाने  नॅनो टेक्नॉलॉजीच्या इतिहासावर सांगितला आहे यामध्ये लोक  तंत्रज्ञान वापरत होते का ? असल्यास कोणत्या पद्धतीने वापरत असतील तसेच १९९० पर्यंत  नॅनो टेक्नॉलॉजी या क्षेत्रात काय संशोधन झाले याविषयी सांगितले आहे 

           सध्या सर्वत्र कृत्रिम बुद्धिमत्ता याविषयी बोलले जात असले तरी  नॅनो टेक्नॉलॉजीमुळे आपल्या  आमूलार्ग बदल झाला आहे त्यामुळे तंत्रज्ञान आपणास माहिती असल्यास सोन्याहून पिवळे आपण जी गोष्ट वापरतो त्यातील मूलभू समजणे ती गोष्ट वापरण्यास आवश्यक नसले तरी तो आनंद अवर्णनीयच त्यासाठी  तरी हे पुस्तक वाचणे आवश्यक